بر خلاف آن چه به طور معمول در جامعه ما تصور میشود طرحهای گرافیکی و طرحهای پیش ساخته مانند انواع پوسترها و فایلهای لایه باز نیز دارای مالکیت معنوی هستند و هر گونه کپی برداری از آنها بدون کسب اجازه از صاحب اثر و یا خرید فایل اصلی غیر قانونی است. هر چند در سالهای گذشته توجه زیادی به مسئله مالکیت معنوی در آثار پیش ساخته و طرحهای گرافیکی نمیشود اما با گسترش و یاز روز افزون به این طرحها و استفاده از آنها مسئله مالکیت معنوی طرحهای گرافیکی نیز اهمیت زیادی پیدا کرد. کارشناس رسمی دادگستری طراحی و گرافیک به بررسی مسئله مالکیت معنوی در این زمینه میپردازد.
هر چند طراحی و گرافیک بیشتر به منزله یک فن قلمداد میشد اما ایجاد رشته طراحی و گرافیک در بسیاری از دانشکدههای هنر و معماری اهمیت زیادی به این آثار بخشید و در حال حاضر متخصصان زیادی در حوزه گرافیک مشغول فعالیت هستند. طرحهای گرافیکی در ابعاد و اشکال گوناگون برای ایجاد لوگو، بنر، لیبل، رپرتاژ آگهی، انیمشن، تبلیغات و غیره مورد استفاده هستند. بسیاری از شرکتها برای کسب اعتبار بیشتر از طرحهای گرافیکی جهت تبلیغات و ایجاد برند استفاده میکنند به همین دلیل این طرحها مستقیما متعلق به آن شرکت یا فرد سازنده خواهد بود و هر گونه استفاده، تقلید و یا کپی برداری از آن نقض قانون مالکیت معنوی آثار خواهد بود. کارشناس دادگستری طراحی و گرافیک سالانه با پروندههای زیادی در خصوص استفاده غیر قانونی از طرحهای مختلف روبروست.
حتی مواردی که چندان پر اهمیت به نظر نمیرسند مانند تهیه کارت ویزیت و یا پوستر های تبلیغاتی نیز میتواند برای کپی برداران و سو استفاده کنندگان مجازات در بر داشته باشد. معمولا طرحهای مختلف دارای مالکیت معنوی هستند البته در بیشتر مواقع اثبات مالکیت معنوی در گرو ثبت اثر است اما در مواردی نیز بدون ثبت اثر نیز میتوان مالکیت معنوی بر آثار را اثبات کرد.
بازار بسیار فعال و پویایی طرحهای گرافیکی و نیاز روز افزون سایتها، مجلات، فضای مجازی و موسسات و شرکتها به تبلیغات زمینه فعالیت گسترده آنها در ساخت طرحهای گرافیکی را فراهم کرده است. افرادی نیز با ایجاد سایت و شرکت اقدام به تولید و طراحی و فروش این طرحها میکنند اما در مواردی طراحان با مسئله عجیبی روبرو میشوند و آن هم استفاده بدون اجازه از طرحهای گرافیکی توسط دیگران است.
کارشناس رسمی طراحی و گرافیک در صورت بروز اختلاف بین افراد و لزوم ارزیابی طرحهای گرافیکی به بررسی شباهت، تقلید و یا اصالت طرحها میپردازد. در ارزیابی طرحهای گرافیکی معمولا اصولی به منزله اصول طراحی و گرافیک که در یادداشت دیگری به آن پرداختیم در نظر گرفته میشود. بگراند طرح، کلیت طرح، خطوط و نقوش، رنگ ها و موارد اینچنینی معمولا در ارزیابی یک طرح مورد توجه است.
بسیاری از طراحان نیز در هنگام ایجاد آثار گرافیکی توجه کافی به طرحهای مشابه ندارند و به همین دلیل گاها به صورت ناخودآگاه و یا به اشتباه از یک طرح تجاری و یا لوگو یک سازمان تقلید میکنند. استفاده از این طرح توسط مشتری و ایجاد مسائل حقوقی بین طرفین میتواند خسارت قابل توجهی را به طراح و گرافیست وارد کند.
از سوی دیگر در بسیاری از قراردادهای طراحی ممکن است که شما فایل و یا طرحی را آماده کنید و به مشتری تحویل دهید و در قرارداد مورد استفاده آن را مشخص نمایید بنابراین در صورتی که احتمال استفاده طرح در سایر موارد امکان پذیر است که اجازه خالق اثر کسب شود و از این رو هم مشتریان و هم طراحان میتوانند در هنگام سفارش این موضوع را قید کنند تا از بروز مشکل جلوگیری شود.
با توجه به این که اختلافات زیادی بر اثر شباهت زیاد طرحهای گرافیکی مانند پوستر، کارت ویزیت، لوگو، برندهای تجاری، پوسترهای تبلیغاتی و لیبل و غیره و یا کپی برداری از آنها ایجاد میشود در صورت لزوم استفاده از کارشناس طراحی و گرافیک جهت ارزیابی آثار میتوانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمائید.
طرح دو بعدی و سه بعدی که در بنرها، پوسترها، موشن گرفیک ها و غیره کاربرد دارد، طبق خواسته سفارش دهندگان توسط شرکت مربوطه طراحی می شوند. اما ممکن است در کیفیت طرح، تعیین ارزش بها و امتیازات استاندارد اختلاف پیش آید در یادداشت پیش رو به کمک کارشناس رسمی دادگستری گرافیک به بررسی مسائل فوق خواهیم پرداخت.
هنرگرافیک دو و یا سه بعدی، شاخه ای از هنر گرافیک است. با گرافیک دو بعدی اکثریت ما آشنایی داریم. تصاویر و عکس هایی که روزانه بسیاری از آنان را می بینیم؛ لوگوتایپ، بنرها، صفحات مجلات و کتاب ها، موشنگرافیکهای تبلیغاتی، پوسترها و غیره نمونههایی از آن هستند که هرکدام به اقتضای خود به میانجی نرمافزارهای مربوطه مانند: فوتوشاپ، ایلاستریتور، افترافکتس، ایندیزاین و غیره که هرکدام کار ویژههای خاص خود را دارند، خلق میشوند.
تصاویر دو بعدی گاه بصورت پیکسلی طراحی میگردند و گاه در بستر وکتور -که بر پایهی محاسبات ریاضیِ نرمافزار است- طرحریزی میشوند.
اما گرافیک های سه بعدی در واقع به نمایش گذاشتن تصویر سه بعدی اشیاء در فضایی دو بعدی است. این فضاهای دوبعدی نمایشگر رایانه، تلفن همراه، تلویزیون و... است. درگرافیک های سه بعدی به طراحی مربوطه حجم و پرسپکتیو داده می شود و به کمک تاکتیک رد یابی اشعه ای درجسم، ایجاد سایه کنند. طراحی سهبعدی امروزه در حوزهها و صنایع مختلفی به منظور کاهش وقت و هزینه مورد استفاده قرار میگیرد.
در صنعت سینما با استفاده از مدلهای سهبعدی تصاویر و جلوههای ویژهای را خلق میکنند که آفرینش آنها در واقعیت یا غیرممکن است و یا هزینههای گزافی را متوجه سرمایهگذاران فیلم میکند. در معماری هم از مدلهای سهبعدی به عنوان پیشنمایش طرح و دیزاین داخلی مورد نظر استفاده میکنند و نقص های موجود را قبل از اجرای نهایی برطرف میکنند. انیمیشنها نیز نمونه ای از همین گرافیکهای سه بعدی هستند.
با گسترش صنعت این نوع طراحی و استفاده روز افزون آن در برنامه های تبلیغاتی، رسانه ای، استفاده در تابلوهای تبلیغاتی و... شرکت هایی با این تخصص فعالیت میکنند. شرکت هایی که با قبول سفارش در زمینه گرافیک های دو و سه بعدی طراحی هایی را انجام میدهد که به دلیل تاثیر امپراطوری رسانه ای بر تمامی وجه زندگی معاصر، زندگی ما را در برگرفتهاست.
سفارش دهنده با مراجعه به شرکت و عقد قرار داد طرح مورد نظر را سفارش میدهد. قرار داد نوشته شده باید شامل تمامی شروط ضمن عقد، شرایط طرح خواسته شده، زمان تحویل طرح، دستمزد توافق شده و... باشد. شرایطی که باید به تایید طرفین توافق کننده رسیده باشد.
اما زمانی که اختلافی بر سر عدم اجرای شروط ضمن عقد به وجود می آید و حل اختلاف به مرجع قضایی کشیده می شود، با توجه به کثرت و گستردگی علوم و عدم علم قاضی در تمامی گرایش های علمی دادگاه نمی توانند در تمامی مسائل با اتکا بر علم و نظر قاضی اظهار نظر کنند و مجبور به استفاده از نظر کارشناس هستند.
از آنجایی که طبق قانون آیین دادرسی مدنی تمامی امور به درخواست یک طرف دعوی میتواند به کارشناس رسمی دادگستری گرافیک سپرده شود و مدتی که کارشناس میتواند نظرش را اعلام کند، مشخص شود. به طور کلی درتمامی امور حقوقی میتوان از کارشناس استفاده کرد. دادسرا به صرف اعتراض یکی از طرفین دعوا طرح شکایت، موضوع مورد بحث را به کارشناس دادگستری گرافیک ارجاع میدهد. کارشناس رسمی دادگستری گرافیک شخصی است که دارای صلاحیت در رشته مربوط به موضوع بوده و از بین افراد متخصص و مورد تایید انتخاب می شود.
کارشناسان رسمی دادگستری گرافیک متخصص موضوع به تعیین خسارت طرح و گرافیک، تعیین دستمزد، ارزیابی امتیاز طرح های تبلیغاتی، تعیین خسارت، تعیین ارزش بها، تطبیق و تشخیص تصویر خواسته شده و طرح ارائه شده، ارزیابی برند و امتیاز طبق استانداردهای طرح و غیره بعد از بررسی های نهایی، پاسخ کارشناس به تحقیقات انجام شده داده می شود.
معمولا در ساخت بسیاری از طرحها مانند لوگوها استانداردهایی میتوان در نظر گرفت. و یا در کارهای گرافیکی سه بعدی با توجه به نوع و حجم کار و همچنین قراردادی که بین طرفین منعقد شده است رعایت بسیاری از اصول الزامی است. به همین دلیل کارشناس گرافیک عمدتا در خصوص اجرای صحیح طرحها و یا مطابقت آن با اصول موجود در قرارداد اظهار نظر میکند.
در طرحهای سه بعدی به طور کلی چند اصل به عنوان اصول و مبانی طراحی مورد ارزیابی قرار میگیرد. تعادل، توزان و کنتراست، فضای موجود در طرح، نقطهها و خطوط، رنگها مورد استفاده در طرح، مقیاسها و چیدمان طرح، ارتباط طرح با ایده اصلی که تحت عناوینی چون مفهوم دیداری شناخته میشود، تایپوگرافی و هندسه و شکل نقطهها و خطوط نیز قاعدتا در ارزیابی از طرح گرافیکی مورد توجه هستند.
معمولا در بسیاری از طرحهای گرافیکی هزینه و وقت زیادی صرف انجام کار میشود اما در مواردی کارفرما و یا شرکت و فرد سفارش پذیر در معرض اتهاماتی قرار میگیرند که پایبندی به قراردادها را با مشکل مواجه میسازد در این موارد میتوان به کارشناسان گرافیک ما رجوع کرد تا نسبت به طرحهای انجام شده اظهار نظر نمایند.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته طراحی و گرافیک
با توجه به گسترش فضاهای مختلف تبلیغاتی و همچنین ایجاد بازارهای رقابتی در زمینه تولید و ارائه خدمات و غیره موضوع طراحی و گرافیک اهمیت زیادی پیدا کرده است. طراحی و گرافیک در مدلها مختلف با ابزارهای مختلفی صورت میگیرد. بسیاری از طراحیها جنبه تبلیغاتی دارند و از سوی دیگر ممکن است جنبه زیبایی شناسی داشته باشند.
کارشناس رسمی دادگستری طراحی و گرافیک به اظهار نظر در خصوص فضاهای تبلیغاتی در استادیومهای مختلف مانند استادیومهای فوتبالی و مسابقاتی چون لیگ برتر و جامهای مختلف میپردازد. این ارزیابی هم جنبه زیبائی شناسی دارد و هم جنبه کارکردی. از سوی دیگر در سراسر شهرهای مختلف مکانهایی جهت تبلیغات در نظر گرفته شده است. برای مثال انواع تابلوهای تبلیغاتی که در مناطق مختلف مانند پلهای عابر پیاده و یا میادین وجود دارد را میتوان مثال زد. این تابلوها به افراد مختلف و همچنین شرکتها اجاره داده میشود تعیین میزان اجاره بها و یا اجرت المثل آنها بر عهده کارشناس دادگستری طراحی و گرافیک است و در صورت بروز اختلاف بر سر قیمت اجاره آن کارشناس ما در این خصوص اظهار نظر میکند.
طرحهای گرافیک دو بعدی به وسیله نرم افزارهایی چون فتوشاپ، ایندیزاین، کورل دراو و غیره انجام میشود. این طرحها هم از لحاظ رنگ بندی و هم از لحاظ نوع طراحی و دقت طراح و تطبیق با خواسته مشتری قابل ارزیابی هستند. گرافیک سه بعدی نسبت به دو بعدی هم مستلزم دقت بیشتری است و هم وقت بیشتری از طراح میگیرد. این نوع طراحیها در ساخت انیمیشنها، موشن گرافی و طرحهای متحرک کاربرد دارد و معمولا در بسیاری از تیزرهای تبلیغاتی مورد استفاده هستند. در صورت نیاز به ارزیابی جهت حل اختلافات بر سر کیفیت و قیمت این طرحها باز هم کارشناس طراحی و گرافیک صاحب صلاحیت است.
بررسی مالکیت معنوی آثار در حوزه طراحی و گرافیک که معمولا در طرحهای پیش ساخته برای امور مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند مانند طراحی پوسترها و بنرها و اغلب هم در قالب سی دی و فایلهای مختلف به فروش میرسد و موضوع استفاده و یا کپی برداری از آنها مورد بررسی کارشناسان این حوزه است. و یا مالکیت معنوی در خصوص لوگو شرکتها و یا برنامهها و نشریات مختلف.
نهایتا ارزیابی امتیازها و برندهای مختلف است که اغلب از برای برآورد ریالی و تعیین ارزش آن اهمیت پیدا خواهد کرد. تعیین اجاره بها تلوزیونهای شهری و تابلوهای مختلف، خسارت در برگزاری برنامههای تبلیغاتی و بروز اختلاف بین مسئول تبلیغات و فرد سفارش دهنده و مسائلی در این خصوص در صلاحیت کارشناس رسمی طراحی و گرافیک هستند.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حقالزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری